نیروی هسته ای در سراشیبی سقوط

نیروی هسته ای که زمانی از آن به عنوان نیرویی که ” آن قدر ارزان است که قابل حساب نیست” ستایش می شد پیوسته به نیرویی تبدیل می شود که پر هزینه تر از آن است که بتوان آن را به کار برد. تولید انرژی هسته ای کل جهان در سال 2006 به اوج خود رسید و تا سال 2013 حدود 10 درصد سقوط کرد. در ایالات متحد یعنی کشوری که بیش ترین راکتورها را دارد تولید هسته ای در سال 2010 به اوج رسید و سپس در سال 2014 کم و بیش 3 درصد سقوط کرد. فرانسه از این نظر در مقام دوم قرار دارد و تولید هسته ای آن، که در سال 2005 به اوج رسید، از آن زمان تا کنون 7 درصد سقوط کرده است. در تعدادی از سایر کشورهای پیشرو در این زمینه نیز کاهش مشابهی دیده می شود. چندان که ناوگان اتمی جهان پیر می شود و چندان که برق بادی و خورشیدی با هزینه ای بسیار کم تر از برق حاصل از نیروگاه های هسته ای جدیدبه بازار می آید احتمالا این روند نیز ادامه خواهد یافت و یا حتی تسریع خواهد شد.
فکر به کاربردن فن آوری هسته ای برای مقاصد صلح آمیز هنگامی به صحنه آمد که دوایت آیزنهاور رئیس جمهور وقت آمریکادر سال 1953 در مجمع عمومی سازمان ملل نطقی درباره “اتم برای صلح” ایراد کرد. دهه های 1960 و 1970 میلادی شاهد رونق احداث نیروگاه های اتمی بود. سپس در دهه 80 میلادی احداث نیروگاه های جدید به شدت کاهش یافت و رشد جهانی تولید انرژی هسته ای نیز در میانه سال های دهه هشتاد میلادی کند شد. سهم انرژی هسته ای در تولید برق جهان در سال 1996 تقریبا 18 درصد بود اما تا سال 2013 سهم آن به 11 درصد کاهش یافت.

نیروگاه هسته‌ای بلفانته (در جنوب شهر چتانوگا و در آلاباما) یکی از نیروگاه‌های آمریکا است.

مایکل اشنایدر و آنتونی فروگات، از تحلیل گران صنعت، در گزارش سالانه خود به نام “گزارش وضعیت صنعت هسته ای جهان” گزارش کرده اند که تعداد راکتورهای در حال کار جهان در سال 2002 میلادی با 438 نیروگاه به اوج خود رسیده است. تا ماه ژوئیه سال 2014 تعداد این راکتورها به 388 راکتور کاهش یافته که در 31 کشور جهان در حال کار بوده اند و عمده این تنزل ناشی از تعطیلی وسیع نیروگاه ها در ژاپن متعاقب حادثه سال 2011 نیروگاه فوکوشیما بوده است. از راکتورهای باقی مانده جهان دقیقا صد تای آنها در ایالات متحد قرار دارد. فرانسه با 58 راکتور در مقام دوم قرار دارد و پس از آن روسیه با 33 راکتور وکره جنوبی، چین، هند و کانادا هریک با حدود 20 راکتور در رتبه های بعدی هستند. از دیگر کشورهایی که جزو 10 کشور اول تولید کننده انرژی هسته ای جهان هستند می توان از انگلستان، اکراین و سوئد نام برد.
معمولا بتدریج که در فن آوری تولید برق از هر منبع انرژی تجربیات بیش تری به دست می آید هزینه تولید آن کاهش می یابد. برای مثال، هزینه تولید برق بادی و برق خورشیدی سال هاست که پیوسته کاهش می یابد و این، هم ناشی از پیشرفت های فن آوری و هم ناشی از اقتصاد مقیاس است. اما یکی از نقاط مضحک اقتصاد انرژی آن است که هزینه نیروگاه های هسته ای در طول زمان به مرور افزایش یافته است.

برگرفته از فصل چهارم کتاب گذار بزرگ نوشته لستر براون و ترجمه دکتر حمید طراوتی