مشکل آب آشامیدنی در شهرستان شوش و راهکار فوری آن
فرستاده شده در ۲۵ آذر ۱۳۹۳
پالایش آرام با ریگ (ماسه)-تصویر از greendesert.org

پالایش کند با ریگ (ماسه)-تصویر از greendesert.org

یکی از بهترین روش ها برای مقابله با مشکلات زیست محیطی، در هر کشوری، استفاده از ابزار های ساده، قابل دسترس در محل و کم هزینه است. با کمی به کار انداختن فکر و بهره برداری از سنت های موجود و با اندکی مدیریت می توان بسیاری از مشکلات را با استفاده از امکانات محدود محلی حل کرد بدون این که مدتها منتظر سرمایه گذاری های سنگین و دراز مدتی ماند که بسیاری از آنها با شرایط محلی و طبیعت منطقه سازگار نیستند.  نوشته ذیل که توسط یکی از همکاران سایت تهیه شده به یک نمونه از این موارد پرداخته است و راهکاری ارائه داده که می تواند زندگی مردمان بسیاری را تغییر دهد.

راهکاری برای حل مشکل آب آشامیدنی

اخیرا فیلمی از روستاهای بخش شاوور در شهرستان شوش در اینترنت داغ شده (ویدیو در پایان این صفحه) که مشکل مردم در دسترسی به آب آشامیدنی را نشان می دهد. بر خلاف دیگر جای های ایران که از کمبود آب رنج می برند، این مردم به آب دسترسی دارند ولی کیفیت این آب به دلیل رسوب های فراوان و آلودگی زیست شناختی بسیار پایین است. این مشکل باعث افزایش بیماری ها و دیگر مشکل های تندرستی در چنین جایی شده است. این فیلم نشان می دهد که چطور در برخی جا ها، آب آشامیدنی مردم همان آبی است که در آن رخت می شویند و چهارپایان در آن غوطه می خورند.

این است آب آشامیدنی ما

این است آب آشامیدنی ما

اما راهکار این مشکل چیست؟ به جز راهکارهای اساسی و بلند مدت مانند لوله کشی آب، چه راهکار موقتی می توان برای حل مشکل آب پیشنهاد کرد؟ مسلما می توان راه هایی را یافت که بتواند مردم روستا را از تا حد زیادی از این مشکل برهاند ولی این راه حل نیز نیاز به آموزش و کمی امکانات کم خرج دارد. یکی از ارزان ترین و موثرترین راه های تصفیه آب روشی است به نام “پالایش کند با ریگ (ماسه)” (slow sand filtration). در این روش، آب ناپاک که دارای ذره های رسوبی و باکتری و …. است را به درون بشکه ای که پر از ریگ (sand) ریز است ریخته و آب پالایش شده را از زیر بشکه با لوله ای در ظرف دیگری گردآوری می کنند. این لایه ریگ نه تنها به عنوان فیلتر عمل می کند بلکه پس از چند روز به علت  فعال شدن جانداران میکروسکوپی در لایه بالایی آن، می تواند گونه های مختلفی از باکتری ها و دیگر جانداران بیماری زا را نیز از بین ببرد (تا 99% میکروب ها البته اگر به درستی انجان شود). نکته مهم در ساختن این دستگاه این است که  می بایست در داخل بشکه همیشه مقداری آب باشد به طوری که تا کمی بالاتر از ریگ ها نیز آب جمع بشود. این کار برای زنده نگاه داشتن جانداران مفید میکروسکوپی در لایه زنده (بالایی) ریگ ها ضروری است. تصویر بالا ساختار بشکه را نشان می دهد. برای آب های بسیار گل آلود می توان ابتدا آب را با لوله و یا سطل به داخل حوضچه ای جابجا کرد تا پس از 24 ساعت کمی از گل و لای آب و دیگر ذرات درشت معلق آن کاسته شود. سپس لایه بالایی آب را می توان با انتقال به بشکه ها با  پالایش کند تصفیه کرد.  این بشکه ها را می توان براحتی و سریع و به تعداد مکفی بر پا کرد و در مناطقی که آب وجود دارد اما قابل شرب نیست، آب سالم را در اختیار مردم قرار داد. راهکار دیگر به کار بردن فیلتر های سرامیکی است که هم اکنون به قیمت ارزان در بسیاری جای ها از جمله آفریقا به فروش می رسد.