بحران نگران کننده ی آب در هند. نوشته ی لستر براون

بحران آب در هند

بحران وحشتناک آب در هند

نوشته لستر براون

برگردان حمید طراوتی

کمبود شدید آب در هندوستان ، سقوط سفره های آب در تمام ایالت ها

کمبود آب در هر جا که روی دهد حائز اهمیت است اما در هندوستان اهمیت ویژه ای دارد زیرا در آن جا فاصله ی بین سطح مصرف مردم و سطح بقا بسیار باریک است و آبیاری نیز به شدت به آبهای زیر زمینی وابسته است. به نظر می رسد که در این کشور عرضه ی آب سطحی از رودخانه ها و دریاچه ها ظاهرا به شکل قایل قبولی حفظ شده اما منابع آب زیر زمینی پیوسته با سرعت تبخیر می شود. از آنجا که در هندوستان برای حفر چاه اخذ مجوز لازم نیست تا کنون قریب 27 میلیون چاه در این کشور حفر شده و در بخش بزرگی از کشور این آب با سرعتی بیش از سرعت تغذیه ی آبخوان ها از آن خارج می شود.

از سال های دهه ی 50 میلادی تا کنون میزان برداشت سالانه ی آب زیر زمینی در هند  ده برابر شده است. این نشان می دهد که چرا سطح سفره های آب زیر زمینی در سرتاسر منطقه ی شمالی کشور پیوسته پایین تر می رود . اگر حکومت نتواند به سرعت طرحی نو برای جلوگیری از تهی شدن آبخوان ها دراندازد، آینده ی هندوستان بسیار تاریک خواهد بود .

افزایش تقاضای کشور برای آب عمدتا ناشی از رشد جمعیت است . اکنون هندوستان بیش از یک میلیارد و سیصد میلیون نفر جمعیت دارد و جمعیت آن سالانه 19 میلیون نفر رشد می کند یعنی در واقع این کشور سالانه چیزی معادل یک استرالیای جدید بر جمعیت جهان می افزاید . با این روند جمعیت هند در سال 2025 به  یک میلیارد و چهارصدو چهل میلیون نفر خواهد رسید و از نظر جمعیت مقام اول جهان را با پشت سر گذاشتن چین به دست خواهد آورد.  در مقایسه،  ایالات متحد که مساحت زمین های کشاورزی آن تقریبا مساوی هند است فقط 321 میلیون نفر جمعیت دارد و سالانه دو میلیون نفر به جمعیت آن اضافه می شود.

همان طور که آقای اوما براتی وزیر آب هندوستان گفته است هندوستان اکنون جزء کشورهای مبتلا به تنش آب است ولی با سرعتی که میزان دسترس پذیری سرانه ی آب در این کشور کاهش می یابد به زودی این کشور وارد فهرست کشور های مبتلا به کمیابی آب خواهد شد. این که کشوری که دومین کشور پرجمعیت جهان است به جرگه ی کشورهای مبتلا به کمبود آب درآید آن هم در حالی که جمعیت آن سالانه 19 میلیون نفر افزایش می یابد مسئله ی کوچکی نیست . ترسناک است.

هندوستان سومین تولید کننده ی بزرگ غله ی جهان است. اما فاصله ی آن با دو غول تولید کننده ی اول یعنی چین و ایالات متحد بسیار زیاد است . از نظر تاریخی سال 1965، نقطه ی عطفی برای هند بود. دراین سال باران موسمی خوب نبارید و در نتیجه ایالات متحد یک پنجم محصول گندم خود را به هندوستان فرستاد تا از بروز فاجعه جلوگیری کند. این موضوع سبب شد که به پیشنهاد و با حمایت ایالات متحد سیاست قیمت گذاری غله در هندوستان تغییر کند. سقف قیمتی که به نفع مصرف کنندگان شهری برای غلات در نظر گرفته شده بود جای خود را به قیمت حمایتی غلات برای کشاورزان داد. این واقعه همچنین موجب شد که کشاورزان هند به ارقام پر محصول غله روی آورند، در گسترش سریع آبیاری سرمایه گذاری کنند و دولت تولید کود شیمیایی را به بخش خصوصی واگذار کند. نتیجه ی کار آن بود که محصول غله ی هند در یک دوره ی 40 ساله یعنی از سال 1965 تا 2015 سه برابر شد. متاسفانه اکنون بخش بزرگی از آبی که صرف آبیاری سه چهارم محصول غله ی هندوستان می شود از چاه هایی به دست می آید که همگی در حال خشک شدن اند. در نتیجه زمینه برای توقف ِ بالقوه ی رشد تولید غله که برای نیم قرن ادامه داشت آماده شده است.

ابعاد وحشتناک کمبود آب در هندوستان

در ایالات متحد بهره وری آب در کشاورزی نسبتا بالاست و تقریبا به ازای هر متر مکعب آب مصرفی 1 یا 2 کیلو گرم غله به دست می آید . در هندوستان بهره وری آب در شمال کشور از همه بالاتر است ولی در آنجا به ازای هر متر مکعب آب تنها 0.4 تا 0.7 کیلو گرم غله حاصل می شود . دلایل متعددی برای این اختلاف سطح بزرگ بین این دو کشور وجود دارد. مثلا چون آمریکا در عرض جغرافیایی نسبتا بالاتری قراردارد در آنجا در فصل رشد تابستانه روز ها طولانی ترند و این باعث می شود عملکرد محصول بیش تر باشد و در هندوستان که به خط استوا نزدیک تر است در فصل رشد روزها بسیار کوتاه ترند.   علاوه بر این در آمریکا غله ی اصلی ذرت است که پر بازه ترین غله ی جهان است.

کمبود آب برای هند خطر بالقوه مرگباری است. گزارش 2015 سازمان ملل درباره ی توسعه ی آب جهان می گوید که 22 شهر از 32 شهر بزرگ هند با کمبود روزانه ی آب روبرو هستند. شبه قاره ی هند که هندوستان، پاکستان، نپال و بنگلادش را شامل می شود و مامن 1.7 میلیارد نفر است یکی از کم ترین سرانه های آب در دسترس جهان را در اختیار دارد. در این کشورها که وسعت مجموع آنها تنها نصف مساحت ایالات متحد است، تراکم جمعیت 10 برابر کشور آمریکا است .

هند هر روزه بیش تر در باتلاق عصر کمیابی و کشمکش های درونی بر سر آب که ارتباط نزدیکی با آن دارد فرو می رود. در 29 ژوئن سال 2016 خبرگزاری ی تامسون رویترز تیتر اصلی خود را به این موضوع اختصاص داده است و می گوید: “چندان که بخش مرکزی خشک شده ی هندوستان برای آب می جنگد، قتل و خشونت افزایش می یابد.” این یاداشت می گوید: ” در بسیاری از مناطقی که با کمبود آب روبرو هستند اختلاف و نزاع بسیار شایع شده است. پلیس گزارش می کند که جنگ و دعوا پیوسته مکرر تر و خونین تر می شود. گزارش پلیش حاکی از آن است که همسایگان، دوستان، و حتی فامیل و قوم و خویش ها رودر روی یکدیگر می ایستند و نومیدانه می کوشند تا از آب اندکی که برایشان باقی مانده محافظت کنند.” دریک نمونه که در ژوئن سال 2016 اتفاق افتاده در استان مادیا پرادش زنی در دعوا بر سر آب خواهر خود را تا حد مرگ کتک زده است.

پایان بخش اول