کارهای خرد را فراموش کنید

نوشته بیژن ترقی
بسیاری از مردم دوست دارند بدانند که برای محیط زیست چه کار می توانند بکنند و چه تغییری می توانند در زندگی خود ایجاد کنند که به نفع محیط زیست باشد. توصیه های زیادی در این زمینه شده است. لامپ های روشنایی را عوض کنید، سعی کنید حتما از سطل های بازیافت استفاده کنید. از این صحبت ها زیاد شده است. اما الان موقعی است که باید بدانیم کدام عمل واقعا تاثیر بزرگ تری دارد. اخیرا محققین کانادایی این مساله را بررسی کرده و توصیه هایی را که در کتاب های مختلف آموزشی و دولتی و دبیرستانی آمده مورد توجه قرار داده اند. این محققان بعد از بررسی این که کدام اعمال انسان ها بیش ترین تاثیر را در انتشار کربن دارد به این نتیجه رسیدند که موثرترین اعمالی که می توان انجام نداد آنهایی نیستند که در سطح جامعه و در این کتاب ها در باره آنها صحبت می شود و در واقع در کتاب ها و دستور العمل ها کم تر به مسائل اصلی پرداخته شده است.

اگر شما می خواهید رد پای کربن خود را کم کنید چهار کار اصلی وجود دارد که اثرات زیست محیطی آنها خیلی زیاد است و باید آنها را انجام ندهید. این موارد را مطالعه ای که اخیرا در در مجلات خبری محیط زیستی کانادا منتشر شده آشکار کرده است.
اول: فرزند دیگری به دنیا نیاورید. هر بچه جدید سالانه معادل 58.6 تن بر انتشار کربن جهان می افزاید. این بار سنگینی است.
دوم: اتوموبیل سوار نشوید. اثری که یک اتوموبیل در سال بر جو زمین دارد معادل انتشار 2.4 تن کربن است.
سوم: سعی کنید هواپیما کم تر سوار شوید. (هر سفر طولانی بیش از 6 ساعت معادل1.6 تن بر انتشار کربن جهان می افزاید.)
چهارم: سعی کنید رژیم غذایی تان گیاهی باشد. ( این کار معادل 0.8 تن کربن از انتشار کربن جهان می کاهد.

این اقدامات بسیار با توصیه هایی که برای سبز کردن زندگی ارائه می شود و روش هایی که غالبا از نظر انتشار کربن کم تاثیر هستند متفاوت است. روش هایی که اغلب توصیه می شوند از جمله عبارتند از :
1- عوض کردن اتوموبیل معمولی با اتوموبیل هیبرید ( میزان تاثیر 0.52 تن در سال)
2- شستن لباس ها با آب سرد ( 0.25 تن)
3- بازیافت (0.21 تن )
4- استفاده از لامپ های جدید (0.1 تن)

محققان به این نتیجه رسیدند که آن چه در افواه و در سطح اجتماع به مردم توصیه می شود اغلب کارهایی است که اثرات رد پایی کمی دارد. بدتر از آن این که این تحقیق به این نتیجه رسید که واقعا از رفتارهایی که تاثیر زیادی دارند بسیار کم صحبت می شود. از میان 216 رفتار سبز توصیه شده در کتاب ها فقط 8 تای آنها یعنی 4 درصد به رفتارهای پر اثر پرداخته بود. در این مطالعه آمده است:
“در هیچ یک از کتاب های بررسی شده گفته نشده بود که داشتن فرزند کم تر یکی از راه های کم شدن انتشار کربن است و فقط از میان ده نشریه دو تای آنها گفته بودند که مردم باید کم تر مسافرت هوایی کنند. در مورد گیاه خواری هم گفته شده بود که گوشت نخورید و توصیه ای برای رژیم گیاهی نشده بود. در حالی که رژیم کامل گیاهی 2 تا 4.7 برابر در کاهش انتشار کربن موثرتر از کاهش مصرف گوشت است.”
“به همین ترتیب برای کاهش اثر زیست محیطی ما در هنگام رانندگی تقریبا 30 بار در این کتاب ها صحبت شده بود. اما فقط شش مورد در مورد روش زندگی بدون اتوموبیل تذکر داده شده بود. به جای آن بیش تر توصیه شده بود که باید بازیافت کرد و یا توصیه شده بود که باید سعی کرد انرژی را هدر نداد.”
مسلما اعمالی که تاثیر زیادی دارند به مسائل بسیار حساسی مربوط می شوند و به همین دلیل است که بسیاری ممکن است مایل نباشند درباره آنها صحبت کنند. به علاوه این گونه اعمال پول زیادی برای صنایع ایجاد می کنند و به همین علت است که ممکن است صنایع مایل باشند که این بحث را سرکوب کنند. اما در شرایطی که سرنوشت بقای ما در کره زمین به این مسائل گره خورده نباید ترس از عدم محبوبیت سیاسی باعث بشود که” به جای تکیه بر اعمالی که اثر بسیار زیادی دارند روی کارهایی که اثر بسیار کمی دارند متمرکز شویم.”
اکنون که نسل های جوان تر شور و شوق زیادی برای جلوگیری از انتشار کربن و کاهش آن نشان می دهند و حاضرند تغییرات بزرگی در زندگی خود بدهند ( از جمله مانند زندگی بدون اتوموبیل و گیاه خواری) یعنی تغییراتی که در دوران والدین آنها اصلا وجود نداشت این امید به وجود آمده که کارهای پراثر و کارهایی که ردپای سنگینی دارند به تدریج کم تر خواهد شد و جوانان از این تغییر استقبال خواهند کرد. در این زمینه تحقیق انجام شده می گوید: ” روش های پر اثری که ما توصیه می کنیم بسیار موثر تر از بسیاری از گزینه های رایج هستند ( مثلا گیاه خواری 8 برابر بیش از تبدیل لامپ ها به لامپ های کم مصرف در این زمینه اثر دارد) از آن مهم تر یک خانواده آمریکایی که تصمیم می گیرد که یک فرزند کم تر داشته باشد” معادل 684 نو جوانی که تصمیم می گیرند که تا آخر زندگی شان به طور کامل محصولات خود را بازیافت کنند بر کاهش انتشار کربن اثر دارد.” این ناراحت کننده است که دریابیم بازیافت اثر بسیار جزئی دارد و مانند قطره ای در دریاست اما همزمان این بسیار اثر خوبی دارد وقتی بدانیم که کاهش یک فرزند و داشتن خانواده کوچک تر و گیاه خواری می تواند این قدر تاثیر داشته باشد.
البته این سخن به معنای کنار گذاشتن بقیه کار ها نیست بلکه بر اهمیت چهار اقدام فوق تاکید دارد.