وخامت اوضاع آب در هندوستان و سقوط سفره های آب در تمام ایالت ها

وخامت اوضاع آب در هندوستان و سقوط سفره های آب در تمام ایالت ها

مقاله ای از لستر براون،

لستر راسل براون(Lester Russel Brown) تحلیل گر محیط زیست ایالات متحده

کمبود وخیم آب به یکی از مشکلات اصلی بشر تبدیل شده است. این کمبود دو خصلت دارد. اول آن که جهانی است و همه جا را مبتلا کرده و دوم آن که پدیده نوینی است که بشر تا کنون در چنین سطحی با آن روبرو نبوده است. این دو نکته ما را به یک نتیجه گیری رهنمون می شود و آن این که: این مشکل باید با خردی جهانی و با همکاری کل کشور های جهان مهار شود. آن چه ذیلا می آید بخشی از کتاب در دست ترجمه ” بحران آب” اثر لستر براون است که در همین زمینه به رشته تحریر درآمده است.
حمید طراوتی

کمبود آب هر جا روی دهد حائز اهمیت است و موجب نگرانی، اما این مساله در هندوستان اهمیت بسیار بیش تری دارد زیرا در این کشور حاشیه بین مصرف غذا و بقای زندگی بسیار اندک است و آبیاری شدیدا به آبهای زیر زمینی متکی است. در این کشور منابع آب سطحی یعنی دریاچه ها و رودخانه ها به شکلی قابل قبول حفظ شده اما منابع آب زیر زمینی پیوسته با سرعت تهی می شود. از آنجایی که در هندوستان حفر چاه نیاز به مجوز ندارد حدود 27 میلیون چاه در این کشور حفر شده که این چاه ها پیوسته در بخش بزرگی از کشور آب را بسیار سریع تر از سرعت تغذیه مجدد آبخوان ها از دل خاک بیرون می کشند.

از سال های دهه 50 میلادی تا کنون میزان بیرون کشیدن آبهای زیر زمینی در هند ده برابر شده است. از این جا می توان فهمید که چرا سفره های آب زیر زمینی پیوسته در سرتا سر بخش شمالی کشور افت می کند. اگر حکومت هند نتواند سریعا طرحی برای جلوگیری از تهی شدن آبخوان ها به اجرا گذارد، آینده هندوستان آینده تاریکی خواهد بود.
عامل اصلی افزایش تقاضا برای آب رشد جمعیت است. هند که جمعیت آن 1.31 میلیارد نفر است و سالانه 19 میلیون نفر بر آن افزوده می شود تقریبا در هر سال معادل یک استرالیای جدید به جمعیت خود می افزاید. با این نرخ رشد در سال 2025 میلادی جمعیت هندوستان به 1.44 میلیارد نفر خواهد رسید و این کشور چین را پشت سر خواهد گذاشت و به پرجمعیت ترین کشور جهان تبدیل خواهد شد. برای مقایسه باید بدانیم که ایالات متحد – که مساحت زمین های زراعی آن تقریبا معادل زمین های کشاورزی هند است – حدود 321 میلیون نفر جمعیت دارد و سالی دومیلیون نفر به جمعیت آن افزوده می شود.
اکنون که اوایل سال 2017 میلادی است، هندوستان در فهرست کشورهای دچار تنش آبی سازمان ملل قرار دارد. اما چندان که میزان سرانه آب در دسترس مردم با سرعت زیاد کاهش می یابد بزودی، همان طور که وزیر آب هندوستان آقای اوما براتی گفته است، از این مرحله خواهد گذشت و به جرگه کشورهای دچار کمبود آب وارد خواهد شد. این که دومین کشور پرجمعیت جهان به گروه کشورهای دچار کمبود آب سقوط کند در حالی که جمعیت آن سالانه 19میلیون نفر افزایش می یابد، چیزی بیش از یک دردسر و در واقع وحشتناک است.
هندوستان سومین تولید کننده غله جهان است اما فاصله آن با دو تولید کننده بزرگ اول جهان یعنی چین و ایالات متحد بسیار زیاد است. از نظر تاریخی سال 1965 میلادی برای هندوستان سالی بسیار پر اهمیت بود. در آن سال میزان باران های موسمی بسیار اندک بود و ایالات متحد یک پنجم از محصول گندم خود را برای پیشگیری از قحطی به هندوستان ارسال کرد. این وضعیت سبب تغییراتی اساسی در سیاست های کشاورزی هند شد که این تغییرات با دخالت آمریکا صورت گرفت. از جمله این تغییرات عبارت بود از جایگزین کردن قیمت های حمایتی غله برای کشاورزان به جای تعیین سقف قیمت غله که بیش تر به نفع مصرف کنندگان شهری بود. این به نوبه خود موجب شد که کشاورزان به گونه های پر بازده محصولات کشاورزی روی آورند، در گسترش سریع آبیاری سرمایه گذاری کنند و دولت تولید کود شیمیایی را به بخش خصوصی بسپارد. نتیجه کار آن بود که تولید غله کشور ظرف یک دوره زمانی 50 ساله یعنی از 1965 تا 2015 سه برابر شد. سه پنجم محصول غله هند پاریاب است و متاسفانه در سال 2016 میلادی بخش روبه افزایشی از آبی که این زمین ها را آبیاری می کند از چاه هایی به دست می آمد که رو ی به خشک شدن داشتند. در نتیجه زمینه برای از هم گسیختگی نیم قرن رشد مداوم در برداشت محصول ایجاد شده است.

در ایالات متحد بازدهی اّب کشاورزی نسبتا بالاست و به ازای مصرف هر متر مکعب آب یک تا یک و نیم کیلوگرم غله به دست می آید. در هندوستان بازدهی مصرف آب در شمال کشور از همه جا بیش تر است ولی در آن جا هم از حدود 0.4 تا 0.7 کیلوگرم غله به ازای هر متر مکعب بیش تر نیست. برای این اختلاف وسیع بین دوکشور دلایل متعددی وجود دارد. مثلا با در نظر گرفتن عرض جغرافیایی بالاتر کشور آمریکا ، این کشور در خلال فصل رشد تابستانه روزهای طولانی تری دارد که سبب می شود بازدهی غله بالاتر باشد. هندوستان به خط استوا نزدیک است و در نتیجه روزهای فصل رشد آن بسیار کوتاه تر است. به علاوه در ایالات متحد محصول عمده غله ذرت است که یکی از پر بازده ترین انواع غله جهان است.
کمبود آب خطر بالقوه مرگباری برای هند ایجاد می کند. گزارش “توسعه آب جهان” که در سال 2015 توسط سازمان ملل منتشر شد می گوید که 22 شهر از 32 شهر بزرگ هندوستان در سال 2015 با کمبود روزانه آب روبرو بوده است. در شبه قاره هند شامل هندوستان، پاکستان، نپال و بنگلادش- که مامن 1.7 میلیارد نفر انسان است- میزان سرانه آب در دسترس بسیار کم تز بقیه جهان است. این کشور ها که در مجموع منطقه ای به وسعت نصف ایالات متحد را اشغال کرده اند تراکم جمعیتی بسیار بالایی دارند که 10 برابر تراکم جمعیت آمریکاست.
هندوستان هر روز بیش تر به عصر کمبود آب، و منازعات کاملا مربوط به آن بر سر دسترسی به آب ، وارد می شود. در 29 ژوئن سال 2016 میلادی رویتر داستانی در این باره منتشر کرد که می گوید” قتل و خشونت در ناحیه مرکزی خشکیده هند پیوسته افزایش می یابد.” این مقاله می گوید که نابرابری و اختلاف بر سر آب در بسیاری از نقاط که با کمبود آب مواجه اند مساله رایجی است. پلیس گزارش می دهد که دعوا بر سر آب پیوسته شایع تر و خونین تر می شود. گزارش پلیس نشان می دهد که همسایه ها ، دوستان و حتی افراد فامیل برای حفاظت از میزان آب کمی که برای آنها باقی مانده است رو در روی هم می ایستند. در ژوئن سال 2016 خبر آمد که یک زن در استان مادیا پرادش خواهر بزرگ تر خود را در دعوا بر سر آب تا حد مرگ زده بود.
علائم تنش آبی در هندوستان به روشنی قابل رویت است. نیازی نیست بیش از چند عنوان خبری روزنامه های سال 2017 میلادی به جای دیگری توجه کرد تا مشکلی را که فراروی هند است درک کند. به نظر می رسد که زنان به کمبود آب حساسیت ویژه ای دارند. در ایالت بوپال هند زنان برای اعتراض به فقدان آب، بزرگ راه ملی کشور را که از نزدیک روستای آنها می گذشت بستند. این انسداد به ترافیک بسیاری عظیمی منجر شد که 2 ساعت به طول انجامید.
ادامه دارد….