جايزه زيست محيطي ي معتبر بنياد آساهي گلاس ژاپن امسال به پرفسور جيرد دياموند تعلق گرفت.
تفکر در کاخ با تفکر در کلبه تفاوت دارد. وقتی شما در کاخ نشسته اید وهمه جا آراسته است و زیبا ، افکار خاصی در ذهن شما پدیدار می شود. اما هنگامی که در کلبه ای نشسته اید و يا زندگی می کنید که از سقف آن آب می چکد و کف آن خاك و خاشاک است ، افکار دیگری به ذهن تان می آید . این سخن پلخانف گویای حقیقتی است . او می خواست بگوید که ذهن انسان زاده محیط اوست و آنچه انسان می اندیشد در واقع بازتاب محیطی است که انسان در آن می زيد .اکنون دانشمند دیگری از دانشگاه كاليفرنيا لس آنجلس به نام پروفسور جیرد دیاموند سخن تازه تری دارد . در واقع او این مساله را بسط داده و می گوید محیط زیست و طبیعتی که ما در آن می زییم نقش برجسته ای در اقتصاد و فرهنگ ما دارد. چرا ژاپن ، ژاپن است و ماداگاسکار ، ماداگاسکار. چرا فرهنگ این دو اینً اندازه متفاوت است.؟ و چرا تاریخ ،مسیر متفاوتی را در اين دو كشور طی کرده است . چرا اعراب به گونه دیگری زندگی کردند و به تمدن دیگری رسیدند و ایرانیان به گونه ای دیگر و اروپاییان به گونه ای متفاوت از آن . او معتقد است که محیط زیست و جغرافیا نقش تاثیرگذاري در تعیین وضعییت اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی هر کشور دارد.
امسال پروفسور دیاموند جایزه بنیاد Asahi Glass ژاپن را برده است . و این مقاله را به این مناسبت می آوریم .
Jared Diamond
Professor of Geography and Physiology
پروفسور جیرد دیاموند اصالتا سوئدی و متولد 10 سپتامبر 1937، استاد دانشکده جغرافیای دانشگاه کالیفرنیا در لوس انجلس ، تاریخ دان و مولف کتاب های علمی است . آرا و افکار او در سه کتاب بازتاب يافته. این سه کتاب عبارتند از : کتاب تریلوژی اسلحه ، میکروب و فولاد، کتاب فروپاشی یا سقوط و سومين کتاب او جهان تا همین دیروز نام دارد.
عقائد او نوعی تئوری تمدن ، تئوری سازمان یافتگی و تئوری اجتماعی را شامل می شود.و حاصل اکتشافات فکری استثنائی اوست.
افکار او بصیرت عمیقی را نسبت به ریشه های مسائل زیست محیطی امروز ايجاد مي كند و چشم انداز بسیار وسیعي را مي گشايد. او اهمیت مسائل زیست محیطی را در تاریخ تمدن بشر از نظر گاهي کاملا بی همتا بیان می کند . در کتاب “سقوط ” او دوازده موضوع را به عنوان عوامل اصلی ایجاد مسائل زیست محیطی جهان ذکر می کند . او معتقد است که در مطالعه تاریخ بشر می بایست مسائل زيست محیطی را به عنوان بنیان تاریخ مورد بررسی و توجه قرارداد. تفکر او، بر آگاهی ملت ها نسبت به تمدن معاصر تاثیر عمیقی گذاشته است و آنها را در این زمینه که چگونه قدم بعدی را باید برداشت آگاه کرده است . در کتاب اسلحه و میکروب و فولاد توضیح می دهد که چرا اروپائیان توانستند بر مردم آمریکای لاتین غلبه کنند. چرا اسپانیایی ها قوم مایا را به آن صرت شديد منکوب کردند. مي گوید 95 درصد مردم امریکای لاتین در اثر بیماری هایی که اروپاییان برای آنها به ارمغان آورد ند ،نابود شدند. بیماری هایی مانند آبله ،سرخک و سرخجه. . ابوريجين ها يا بوميان استرالیا اکنون همه به دیابت مبتلا شده اند. تمدن های منطقه خاورمیانه و میان رودان به این علت نابودشدند که نقص زیست محیطی در کشاورزی آنها وجود داشت. زمین های آنها زهکشی نداشت و در نتیجه به تدریج نمک در زمین های آنها رسوب می کرد . وقتی آب تبخیر مي شد از خود نمک باقی می گذاشت. و این نکته ای بود که تمدن سومر ، اولین تمدن بزرگ بشر را نابود کرد . این دانشمند بزرگ نقش بزرگی در اًفزایش آگاهی بشر داشته است. و به این سبب موسسه Asahi Glass از او تقدیر کرده است . این تقدیر شامل جايزه لياقت و نيز مبلغ 50 ميليون ين ژاپن مي شود كه رقم قابل توجهي ست. شايد يكي از نوادر روزگار كه در آن حق به حقدار رسيده است .
