تبدیل صنایع با سرعت زمان جنگ

مردم کم تر می دانند که در ایالات متحد سه سال تولید و خرید و فروش اتوموبیل ممنوع بوده. برای سه سال ساختن خانه و بزرگ راه و رانندگی تفریحی ممنوع بوده است. چرا ؟ به علت ورود ایالات متحد به جنگ جهانی دوم و ضرورت بسیج عمومی برای تبدیل صنایع جهت برخورد با شرایط جنگی . لستر براون متفکر بزرگ محیط زیست معتقد است که برای نجات محیط زیست و آینده بشر باید اکنون نیز با سرعت برای تغییر و تبدیل صنایع بسیج شد. آیا جهان حاضر خواهد توانست با سرعت زمان جنگ در صنایع خود تغییر ایجاد کند. مقاله زیر توضیح می دهد.

بسیجی مانند بسیج زمان جنگ
وقتی به بسیج نیرو ها برای نجات سیاره ای تحت تنش و تمدنی به خطر افتاده می اندیشیم، بین آن و بسیجی که در جریان جنگ دوم جهانی صورت گرفت هم شباهت ها و هم مغایرت هایی می یابیم . در بسیج زمان جنگ باز سازی اقتصاد صورت گرفت اما موقتی بود. برعکس، بسیج برای نجات تمدن نیازمند بازسازی دائمی اقتصاد است.
ورود ایالات متحد به جنگ جهانی دوم، نمونه قابل مطالعه جذابی از بسیج سریع است. در ابتدا ایالات متحد در برابر ورود به جنگ مقاومت کرد و تنها پس از آن که در 7 دسامبر سال 1941 مستقیما در بندر پرل هابر مورد حمله قرار گرفت واکنش نشان داد. اما واکنش آن فوق العاده بود. پس از متعهد کردن خود با تمام وجود، درگیری ایالات متحد درجنگ موج جنگ را معکوس کرد و ظرف سه سال و نیم بعدی موجب پیروزی قوای متفقین شد.
پرزیدنت روزولت در گزارش سالیانه خود به مردم که در ششم ژانویه سال 1942 یعنی یک ماه پس از بمباران پرل هاربر ارائه شد ، اهداف برنامه تولید سلاح کشور را بر شمرد. او گفت که ایالات متحد قصد دارد 45000 تانک، 60000 هواپیما، 20000 موشک ضد هوایی، و 6 میلیون تن ظرفیت حمل و نقل دریایی تولید کند. او افزود: ” امیدوارم هیچ کس نگوید که چنین کاری شدنی نیست”
هیچ کس تا آن موقع چنین ارقام عظیمی از تولید سلاح را ندیده بود. اما روزولت و همکارانش می دانستند که در آن هنگام بزرگ ترین قدرت صنعتی جهان در صنایع تولید اتو موبیل ایالات متحد متمرکز بود. حتی در دوران رکود بزرگ نیز ایالات متحد سالانه بیش از سه میلیون اتو موبیل تولید می کرد. روزولت بعد از ارائه گزارش سالانه خود با رهبران صنایع اتو موبیل سازی ایالات متحد دیدار کرد و به آنها گفت که کشور برای دستیابی به اهداف خود در زمینه تولید سلاح شدیدا به صنعت اتو موبیل سازی تکیه خواهد داشت. در ابتدا آنها می خواستند که تولید اتو موبیل ادامه یابد و صرفا خط تولید جدیدی برای تولید سلاح اضافه شود. چیزی که آنها در آن موقع هنوز نمی دانستند آن بود که بزودی فروش اتو موبیل شخصی در ایالات متحد ممنوع می شد. از ابتدای آوریل سال 1942 تا پایان سال 1944 میلادی، یعنی تقریبا به مدت سه سال، اصلا هیچ اتو موبیلی در ایالات متحد تولید نشد.
علاوه بر ممنوعیت تولید و فروش اتو موبیل شخصی، احداث بنا های مسکونی و شاهراه نیز متوقف و رانندگی برای تفریح نیز ممنوع شد. برنامه جیره بندی نیز به اجرا درآمد. کالاهای راهبردی- از جمله لاستیک اتو موبیل، بنزین، نفت سفید و شکر- از ابتدای سال 1942 جیره بندی شد. کاهش مصرف این کالا ها درا ثر جیره بندی منابع مادی لازم برای پیشبرد جنگ را آزاد کرد.
سال 1942 شاهد بزرگ ترین رشد تولید صنعتی در تاریخ کشور بود، که همه آن برای مقاصد نظامی صورت گرفته بود. جنگ به تعداد بسیار زیادی هواپیما نیاز داشت. علاوه بر هواپیما های جنگنده و بمب افکن و اکتشافی، جنگیدن در دو جبهه بسیار دور از کشور نیازمند تعداد زیادی هواپیما برای حمل سربازان و بار بود. از ابتدای سال 1942 تا اواسط سال 1944 ایالات متحد از هدف اولیه خود یعنی تولید 60000 هواپیما بسیار فراتر رفت و طی این مدت 229600 هواپیما تولید کرد. تصور ناوگانی به این وسعت حتی امروز هم دشوار ست. پیشرفت دیگری که به همان اندازه گیراست آن که ایالات متحد تا پایان جنگ 5000 کشتی به ناوگان کشتی های تجاری خود که در سال 1939 تنها شامل هزار و اندی کشتی می شد اضافه کرد.
خانم دوریس گودوین در کتاب خود تحت عنوان ” شرایط غیر عادی” تشریح می کندکه چگونه کارخانه ها تبدیل شدند. یکی از اولین آنها یک کارخانه تولید استارت اتو مو بیل بود که به کارخانه تولید مسلسل تبدیل شد. ظرف مدت کوتاهی یک کارخانه تولید بخاری به تولید قایق نجات مشغول شده بود. یک کارخانه تولیدسکو های چرخنده شهر بازی – که صندلی هایی به شکل اسب و سایر حیوانات در آن تعبیه می شود تا کودکان بر آنها بنشینند- سکو ی محل شلیک مهمات تولید می کرد. یک شرکت تولید اسباب بازی قطب نما تولید می کرد. یک کارخانه تولید شکم بند زنانه، تسمه نارنجک تولید می کرد و یک کارخانه تولید ماشین بازی پین بال، شروع کرد به تولید گلوله های توپ ضد زره.
اکنون وقتی این رخداد را بازنگری می کنیم ، از سرعت تبدیل اقتصاد زمان صلح به اقتصاد زمان جنگ بهت زده می شویم. به خدمت گرفتن قدرت صنعتی ایالات متحد کفه ترازو را به نفع متفقین سنگین و امواج حرکت جنگ را معکوس کرد. آلمان و ژاپن که تا آن هنگام تمام نیروی خود را به کار گرفته بودند، توان مقابله با این حرکت را نداشتند. وینستون چرچیل اغلب به وزیر امور خارجه خود، سر ادوارد گری، می گفت: “ایالات متحد مانند یک دیگ بخار غول آساست، هرگاه زیر آن آتش روشن شود، دیگر نیرویی که می تواند تولید کند هیچ حد و مرزی ندارد.”
این بسیج عظیم منابع که تنها ظرف چند ماه صورت گرفت نشان می دهد که یک کشور ، و در واقع دنیا، بسرعت می تواند اقتصاد را باز سازی کند بشرطی که قانع شده باشد که این کار ضرورت فوری دارد. بسیاری از مردم- که البته هنوز در اکثریت نیستند- هم اکنون در باره ضرورت بازسازی کلی اقتصاد جهان قانع شده اند. هدف ما آن است که تعداد بیشتری را نسبت به لزوم این تغییر قانع کنیم، تا مگر کفه ترازو به نفع نیرو های تغییر و امید سنگین تر شود.